Podatek Belki to pojęcie, z którym często spotykają się osoby decydujące się na oszczędzanie. Jest on powszechnie łączony z lokatami, choć powinien być powiązany także z innymi produktami finansowymi.
Podatek Belki, zwany także podatkiem od lokat bankowych, obowiązuje w Polsce od 2002 roku. Jego pomysłodawcą był profesor Marek Belka, Minister Finansów w latach 2001-2002.
Podatek Belki – czym jest i kiedy obowiązuje?
Podatek Belki od dochodów kapitałowych to danina, która obowiązuje w stosunku do różnych oszczędności w Polsce. Jej przedmiotem są zyski kapitałowo-pieniężne. Wśród nich znajdują się m.in.:
– odsetki od środków zebranych na lokatach czy też uzyskiwane z takiego produktu jak konto oszczędnościowe,
– odsetki od kredytów gotówkowych i pieniężnych,
– przychody z tytułu wypłaconej dywidendy,
– odsetki od papierów wartościowych,
– przychody z funduszy kapitałowych.
Wysokość podatku Belki to 19% przychodu. Jest on zatem jedną z głównych sił spowalniających wzrost wartości naszych oszczędności. Daninę opłacamy w wyżej wymienionych przypadkach zawsze wtedy, gdy osiągamy zysk jako osoba fizyczna.
Podatek Belki – jak jest rozliczany?
Podatek Belki jest naliczany po osiągnięciu przez nas zysku kapitałowo-pieniężnego. Kiedy go opłacamy? Zawsze, wtedy gdy jako osoba fizyczna pomnażamy środki finansowe, korzystając z różnych instrumentów finansowych, tj. gdy zdecydujemy się na oszczędzanie krótkoterminowe lub oszczędzanie długoterminowe. Co istotne, w takim przypadku płacimy tylko podatek od odsetek, a więc części wypracowanego zysku. Przedmiotem opodatkowania nie jest zatem zainwestowana kwota. Równie ważne jest to, że kwota zysku nie ma wpływu na wysokość podatku Belki. Zawsze wynosi on zatem 19%. Jeśli chodzi o depozyty, podatek Belki jest naliczany przy wszystkich rodzajach lokat – tj. terminowych, strukturyzowanych, progresywnych itp. Jeśli chodzi o rozliczanie się z podatku Belki z fiskusem, nie musimy się tym przejmować jako osoby fizyczne. Za raportowanie w tym zakresie odpowiadają bowiem instytucje finansowe, które oferują lokaty. Przy składaniu rocznej deklaracji PIT nie wypełniamy przy zysku z lokat dodatkowych rubryk.
Lokaty antybelkowe – co warto wiedzieć?
Po wprowadzeniu podatku Belki wiele banków szukało sposobu, by oferować lokaty bez dodatkowych obciążeń. Udało się to początkowo dzięki produktom o jednodniowej kapitalizacji (czyli tzw. lokatom overnight). W ich przypadku naliczane od zysku odsetki często nie przekraczały 2,5 zł, szczególnie w okresie niskich stóp procentowych. W związku z tym wyliczony od nich podatek był niższy niż 50 groszy. Biorąc pod uwagę ówcześnie obowiązujące przepisy, możliwe było zaokrąglenie tak niskiego podatku w dół do pełnego złotego. W tej sytuacji, dzięki zaokrągleniom, podatek Belki spadał do 0 zł, co pozwalało na dodatkowe oszczędności. W związku z tym, w 2012 r. zmieniły się przepisy w tym zakresie. Od tamtej pory kwota podatku Belki nie musi być już zaokrąglana do pełnych złotych. Oznacza to, że konieczne jest jego opłacenie nawet od minimalnej wartości odsetek.
Ponadto banki próbowały obejść opłacanie odsetek od lokat przez polisolokaty. Jako produkty oparte na produkcie ubezpieczeniowym nie były one bowiem opodatkowane. Tutaj także mieliśmy do czynienia z interwencją ustawodawcy. Od 2015 r. taki proceder jest już niemożliwy. Nowelizacja przepisów, która wówczas się pojawiła, wprowadziła bowiem opodatkowanie do polisolokat. Stosunkowo szybko przestały one być sposobem na ominięcie podatku Belki.
Podatek Belki – czy można go obecnie ominąć przy lokatach?
Choć oprocentowanie lokat jest w obecnej sytuacji dość wysokie, to mimo wszystko wiele osób zadaje sobie pytanie, jak można ominąć podatek Belki. Jest to kwestia rozpatrywana przez wszystkich inwestujących, którzy chcą zarabiać na różnych instrumentach finansowych. Obowiązkowa danina, którą jest podatek Belki, zabiera dużą część wypracowanych zysków, które mogłyby trafić na nasze konto. Czy możemy zatem legalnie ominąć podatek Belki? Niestety nie jest to proste. Odprowadzaniem podatku Belki zajmują się bowiem bezpośrednio banki i inne instytucje finansowe, którym powierzamy swoje środki. Jeśli zatem chcemy uniknąć podatku Belki, powinniśmy skorzystać z jednego z instrumentów finansowych, które w jakimś stopniu są zwolnione z opodatkowania. Doskonałym tego przykładem są IKE (Indywidualne Konta Emerytalne). Podatek Belki nie zostanie w ich przypadku naliczony, gdy będziemy wpłacać na IKE pieniądze co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych lub też przy dokonaniu ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.
Przyszłość podatku Belki – jakie są plany Ministerstwa Finansów?
Podatek Belki funkcjonuje w Polsce już od 20 lat. Przez ten okres związane z nim przepisy nie ulegały większym zmianom. Wiele osób zastanawia się, czy całkowita likwidacja podatku Belki jest możliwa. Biorąc pod uwagę dostępne kalkulacje, okazuje się, że taki krok pozbawiłby budżet państwa znaczących wpływów. Łączna kwota depozytów szacowana jest bowiem na blisko 880 mld złotych. Choć to tylko część środków, z których zyski podlegają opodatkowaniu, łatwo jest sobie wyobrazić, jakie konsekwencje miałoby to dla sytuacji gospodarczej Polski.
Obecnie trwają jednak prace nad wprowadzeniem istotnej poprawki dotyczącej kwoty wolnej od podatku. Dzięki temu podatek Belki pozwalałby na zaoszczędzenie większej ilości środków przez osoby, które nie planują dużych oszczędności.
Propozycja Ministerstwa Finansów to 10 tys. zł kwoty wolnej od podatku. Podatek obowiązywałby dopiero od nadwyżki. Oprócz tego Ministerstwo Finansów chce zwiększenia stawki podatku Belki o 1 punkt procentowy (a więc do 20%). Dzięki temu na korzyści mogłoby liczyć aż 90% podatników, a sama zmiana byłaby neutralna dla budżetu państwa.
Zmiany w podatku Belki mają wejść w życie od 1 stycznia 2024 roku, ale bardzo prawdopodobne jest, że stanie się to wcześniej. Za dłuższym czasem wprowadzenia zmian przemawia przede wszystkim konieczność dostosowania systemów bankowych.
Źródła:
- https://direct.money.pl/artykuly/porady/czy-od-zysku-z-lokaty-pobierany-jest-podatek
- https://pieniadze.rp.pl/rynek-kapitalowy/art37368401-podatek-belki-wyzsza-stawka-i-kwota-wolna-kiedy-zostana-wprowadzone-zmiany
- https://www.skarbiec.pl/ike-i-ikze-razem/
